"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

"Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα"

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Τρίτη 20 Μαΐου 2014

Ο αφοπλισμός του 1946 από το Αρχηγείο Αγράφων του ΔΣΕ

Με την σύσταση του Αρχηγείου Αγράφων το 1946, τέθηκε το ζήτημα των οπλισμένων χωρικών σε συνδυασμό με την έλλειψη όπλων και πυρομαχικών του ΔΣΕ. Οι οπλισμένοι χωρικοί των χωριών των Αγράφων διαχωρίζονταν σε δύο κατηγορίες:


  1. Σε όσους είχαν με τη βία ή οικειοθελώς εξοπλιστεί από τις κυβερνητικές δυνάμεις κατά των ανταρτών
  2. Σε όσους κατείχαν όπλα υπό διάφορες συνθήκες και τα χρησιμοποιούσαν για τη δική τους προστασίας. 
Σε ότι αφορά την πρώτη κατηγορία πολιτών ο ΔΣΕ κρατούσε διττή στάση. Στην περίπτωση πολιτών που οπλίστηκαν με τη βία και δεν μετείχαν σε ενέργειες κατά των ανταρτών ή των δημοκρατικών πολιτών, ο ΔΣΕ κρατούσε στάση ήπια. Συνήθως ο αφοπλισμός γίνονταν κατόπιν συνεννόησης. Σε περιπτώσεις ομάδων που ανέπτυξαν παρακρατική δράση, ο ΔΣΕ κρατούσε επιθετική στάση και τους αφόπλιζε συνήθως κατόπιν σύγκρουσης. Για τη δεύτερη κατηγορία πολιτών το αρχηγείο του ΔΣΕ επέλεξε μια πολύ ήπια προσέγγιση με ενημέρωση των πολιτών και αφοπλισμό κατόπιν συνεννόησης. Για την εφαρμογή του αφοπλισμού στα χωριά των Αγράφων τέθηκε υπεύθυνος ο γνωστός στην τοπική κοινωνία αγωνιστής του ΕΛΑΣ και καπετάνιος του ΔΣΕ Χρήστος Κορώζης. Ο Κορώζης έχαιρε μεγάλης εκτίμησης για το ήθος και την αγωνιστικότητά του σε όλα τα χωριά του Δήμου Αγριθέας και ήταν ιδιαίτερα κατάλληλος για αυτή την αποστολή. 

Το σχέδιο αφοπλισμού περιλάμβανε μια διείσδυση του δυτικού συγκροτήματος στα χωριά του δήμου η οποία κρατήθηκε μυστική και ξεκίνησε από το δάσος πάνω από το παραθεριστικό κέντρο Νεράιδα. 

Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 15 Σεπτέμβρη του 1946. Στη Νεράιδα το συγκρότημα έκανε μικρή στάση κατά την οποία τους εξηγήθηκε ο σκοπός της επιχείρησης. Τους εξηγήθηκε ότι η συμπεριφορά και η ενέργεια του κάθε αντάρτη ξεχωριστά θα έπρεπε να είναι υποδειγματική, ώστε η επιχείρηση να διεξαχθεί ομαλά και να αναπτυχθούν φιλικές σχέσεις με τους κατοίκους. Μετά από 5-6 ώρες πορεία, το συγκρότημα έφθασε στο χωριό Πετρίλια στο βουνό Γκαβέλ. Είναι ένα χωριό με πολλές γειτονιές που για να περάσει κανείς από όλα του τα σπίτια απαιτεί σχεδόν μια ολόκληρη μέρα. Το χωριό αυτό οι αντάρτες του ΕΛΑΣ το είχαν χαϊδευτικά ονομάσει Ενωμένες Πολιτείες λόγω της δομής και της έκτασής του. Μια διμοιρία έφθασε έξω από το χωριό, ενώ δύο άλλες με το στοιχείο του πυροβόλου κατευθύνθηκαν στο ύψωμα Αφορισμένη και πήραν μέτρα ασφαλείας. Εκεί η κίνηση των ανταρτών έγινε αντιληπτή από ένα μικρό κυβερνητικό φυλάκιο στο χωριό Βλάση από όπου έπεσαν μερικοί πυροβολισμοί. Την ώρα εκείνη αντιπροσωπεία των ανταρτών με επικεφαλής των Κορώζη έμπαινε στο χωριό. Με το άκουσμα του πυροβολισμού, οι χωρικοί ξεκίνησαν να εγκαταλείπουν άτακτα το χωριό. Ο Κορώζης έσπευσε στην πλατεία και ενημέρωσε μερικούς άνδρες για τα τεκταινόμενα. Αφού τους καθησύχασε του ζήτησε να φέρουν πίσω τους χωρικούς στο χωριό. Παράλληλα χτυπούσε η καμπάνα για να μαζευτεί ο κόσμος. 

Μερικές ώρες μετά οι περισσότεροι χωρικοί είχαν επιστρέψει στο χωριό και συγκεντρώνονταν στην πλατεία. Ο Κορώζης με λίγα απλά λόγια τους εξήγησε το σκοπό του ΔΣΕ και τους κάλεσε να βοηθήσουν με ότι μπορούν. Έτσι άρχισε ο διάλογος. "Σε τι μπορούμε να βοηθήσουμε εμείς οι φτωχοί;" ρώτησε ένας χωρικός και ο Κορώζης απάντησε απλά " Με όπλα και καλή καρδιά". Κατόπιν, ξεκίνησε να προσκαλεί μερικούς με τα ονόματά τους να φέρουν τα όπλα στους στους αντάρτες. Μερικοί έφθασαν γρήγορα και άφηναν άλλος το μάλινχερ, άλλος το μάουζερ και τα ανάλογα πυρομαχικά. 

Τις επόμενες ημέρες η φήμη του ΔΣΕ αλλά και του Κορώζη διαδόθηκε σε όλα τα χωριά της Αγριθέας. Οι αντάρτες πέρασαν από τα χωριά Τροβάτο, Στεφανιάδα, Βραγγιανά, Κοστέσα, Φουντωτό, Λεοντίτ, Τριζόλ, Βλάση, Μπουκοβίτσα κτλ. Ο Κορώζης μιλούσε με τα ίδια λόγια και οι χωρικοί ανταποκρίνονταν παραδίδοντας τα εφεδρικά όπλα τους. Δεν έλειψαν και οι μεμονωμένες περιπτώσεις χωρικών που εγκατέλειψαν τα χωριά τους φοβούμενοι τους αντάρτες. Υπήρξαν ασφαλώς και οι περιπτώσεις που ορισμένοι χωρικοί δυστροπούσαν και δεν ήθελαν να παραδώσουν τον οπλισμό τους. Τότε οι συζητήσεις τραβούσαν σε μάκρος. Ο Κορώζης είτε ο ίδιος ήξερε, είτε είχε πληροφορίες και ζητούσε από τον κάθε χωρικό συγκεκριμένο αριθμό και τύπο όπλου που έπρεπε να παραδώσει. Συχνά άκουγες διαλόγους σαν τον παρακάτω που παραθέτει ο Τάκης Ψημμένος στο βιβλίο του: 

_ Καλά ρε Μήτρο, μόνο το μάουζερ μας έφερες; Φέρε μας και την αραβίδα την κοντή.
_ Μα ρε καπετάνιε, ξέρεις αυτή την έχω δώρο από τον μακαρίτη τον μπάρμπα μου τον Θανάση. Είναι βολική και εύκολα μπαίνει κάτω από την κάπα...
_ Φέρε την τώρα και άμα τελειώσει ο πόλεμος θα στην επιστρέψουμε.

Κι ο Μήτρος πήγαινε στενοχωρημένος και την έφερνε από την κρυψώνα της. 

Με την επιχείρηση αυτή συγκεντρώθηκαν περίπου 250 όπλα παντός τύπου, ενώ ενισχύθηκαν οι δεσμοί του ΔΣΕ με τις τοπικές κοινότητες. Στο χωριό Τροβάτο σε καθορισμένα σπίτια δημιουργήθηκαν πρόχειρα αναρρωτήρια με τη βοήθεια του παπά του χωριού και του Κώστα Πετρόπουλου μέλους του ΕΑΜ. Στα χωριά Φουντωτό και Τροβάτο δημιουργήθηκαν επίσης μικρές ομάδες Λαϊκής Αυτοάμυνας με ελαφρύ οπλισμό. Σημαντικό γεγονός υπήρξε επίσης ο αυθόρμητος εφοδιασμός των ανταρτών με τρόφιμα και διάφορα είδη που προέρχονταν από το υστέρημα των χωρικών της Αγριθέας. 


Ένα ευτράπελο περιστατικό έλαβε χώρα στο χωριό Φουντωτό προς το τέλος της επιχείρησης. 

Ένα μεσημέρι η αντάρτικη διμοιρία ξεκουράζονταν στο ύψωμα πάνω από το χωριό Φουντωτό όταν ακούστηκαν πυκνοί πυροβολισμοί και κάπου-κάπου εκρήξεις χειροβομβίδων από το ύψωμα Αφορισμένη. Οι αντάρτες γνώριζαν ότι στην περιοχή δεν υπήρχαν άλλες δυνάμεις τους και έσπευσαν στο σημείο για να εντοπίσουν το τι συνέβαινε. Το πρώτο πράγμα που είδαν ήταν μια νύφη ανεβασμένη σε ένα μουλάρι και τους συγγενείς να τη συνοδεύουν για το γάμο. Οι αντάρτες σταμάτησαν τους συγγενείς της νύφης και και τους κάλεσαν να παραδώσουν τον οπλισμό. "Αρκετά ρίξατε στην υγειά της νύφης. Καιρός τώρα να μας δώσετε τα όπλα γιατί τα χρειαζόμαστε. Ευχόμαστε κι εμείς να ζήσουν ευτυχισμένοι." Οι συγγενείς παρέδωσαν απρόθυμα τον οπλισμό τους και έφυγαν. Από το γάμο αποκτήθηκαν δέκα όπλα και περίπου είκοσι χειροβομβίδες. 


Το χωριό Πετρίλια σήμερα

Ταμπούρι του Εμφυλίου στο ύψωμα Λάκκα στο βουνό Γκαβέλ. 



Παρασκευή 16 Μαΐου 2014

Οι κυριότερες συγκρούσεις του 1946 στην περιοχή των Αγράφων

Οι πρώτες ένοπλες συγκρούσεις του Εμφυλίου στην περιοχή των Αγράφων άρχισαν στα τέλη του Απρίλη του 1946. Οι συγκρούσεις αυτές από την πλευρά των ανταρτών στηρίζονταν κυρίως στο στοιχείο του αιφνιδιασμού και απέβλεπαν στην εξασφάλιση όπλων από τις μοναρχικές δυνάμεις που διέθεταν άφθονα. Οι συγκρούσεις του 1946 αφορούν κατά κύριο λόγω τις πρώτες ΟΕΚΑ ( Ομάδες Ενόπλων Καταδιωκόμενων Αγωνιστών) των Αγράφων και τις διάφορες μοναρχοφασιστικές παρακρατικές συμμορίες, τη χωροφυλακή και μικρά στρατιωτικά αποσπάσματα. Από τις μάχες αυτές ενισχύθηκε στο σύνολό του το πολεμικό υλικό των ανταρτών καθώς επίσης αυξήθηκε και ο αριθμός τους. Οι κυριότερες συγκρούσεις του 1946 είναι οι παρακάτω:


  • 2-3 Μαΐου: Η ανταρτομάδα του Λέοντα κάνει εμφανίσεις στα χωριά Μπόσκλαβο, Τιτάι και Βλάσδο. Εκεί συγκρούεται με ένοπλες παρακρατικές συμμορίες με ανεξακρίβωτες απώλειες.

  • 5 Μαΐου: Στην περιοχή της Απιδιάς συγκροτείται επταμελής ανταρτομάδα με επικεφαλής της τον Κεραυνό. Σε μερικές ημέρες η ομάδα ενώνεται με την ΟΕΚΑ Μπελή και στις 11 του ίδιου μήνα διαλύει απόσπασμα Χωροφυλακής 40 ανδρών, στην τοποθεσία Ψηλό Κοτρώνι Καίτσας. Σκοτώνονται 15 χωροφύλακες.

  • 14 Ιουνίου: Στο χωριό Παλιούρι επιδράμει η συμμορία Βουρλάκη και λεηλατεί σπίτια μελών του ΕΑΜ. Βασανίζονται αγωνιστές και δημοκρατικοί πολίτες. Ένας χωρικός ξεφεύγει του μπλόκου και ειδοποιεί τους αντάρτες. Η ΟΕΚΑ του Λέοντα κινητοποιείται από τα γύρω υψώματα και επιτίθεται στους παρακρατικούς. Σκοτώνονται 3 παρακρατικοί και οι υπόλοιποι τρέπονται σε φυγή. 

  • 18 Ιουνίου: Ανταρτομάδα συνεπλάκη στο χωριό Βελέσι με 15 χωροφύλακες. Σκοτώθηκε ένας εξ αυτών και υπόλοιποι τράπηκαν σε φυγή. 

  • 20 Ιουνίου: Μια ομάδα από 15 αντάρτες συγκρούεται με 80 χωροφύλακες και παρακρατικούς στο χωριό Βουνέσι. Σκοτώνονται 2 παρακρατικοί και τραυματίζονται 2 χωροφύλακες. 

  • 20-22 Ιουνίου: Στο χωριό Βάλτος στον κάμπο της Καρδίτσας, η ανταρτομάδα που κρύβονταν εκεί, ύστερα από μερικές μικρές συγκρούσεις που είχε με αποσπάσματα χωροφυλακής και εθνοφυλακής, αναγκάζεται να συμπτυχθεί στα ριζά Απιδιάς- Θραψιμίου. Η ΟΕΚΑ αυτή ενώθηκε με την ομάδα του Κεραυνού κι αποτέλεσαν ενιαίο συγκρότημα, με διοικητή τον Κώστα Καφαντάρη (Νικηταρά). 

  • 25 Ιουνίου: Η ΟΕΚΑ Μπελή μετά από 3 ήμερη περιπολία του χώρου Απιδιάς και νικηφόρες μικροσυμπλοκές επιστρέφει στον χώρο ευθύνης της την περιοχή Καίτσα-Γιαννιτσού. 

  • 30 Ιουνίου: Η αντάρτικη διμοιρία του Αρχηγείου Αγράφων επιτίθεται στο σταθμό Χωροφυλακής Καστανιάς Καρδίτσας. Αποτέλεσμα της μάχης είναι ένας χωροφύλακας νεκρός, ένας τραυματίας και πέντε αιχμάλωτοι. Από τους αντάρτες τραυματίζεται ελαφρά ο Νίκος Χατζηπαναγής. Καταλαμβάνονται: 1 οπλοπολυβόλο, 2 τόμσον, 4 τυφέκια και ανάλογα πυρομαχικά. 

  • 10 Ιουλίου: Τρεις αντάρτες που περνούν από το χωριό Παλίοκαστρο Καρδίτσας συγκρούονται με μοναρχοφασιστική συμμορία με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας παρακρατικός.

  • 15 Ιουλίου: Η ΟΕΚΑ Νικηταρά και άλλες ανταρτομάδες συνεπλάκησαν με αποσπάσματα χωροφυλάκων και εθνοφυλάκων στον Κλειτσό, Τριφύλλα και Καροπλέσι Ευρυτανίας. Απώλειες άγνωστες.

  • 16 Ιουλίου: Στο χωριό Βλοχός, μια μικρή ανταρτομάδα κυκλώνεται από αποσπάσματα χωροφυλάκων και στρατού. Επακολουθεί συμπλοκή και οι αντάρτες καταφέρνουν να ξεφύγουν με μόνο δύο τραυματίες. 

  • 18 Ιουλίου: Δεκαμελής ομάδα παλαιμάχων του Αρχηγείου Αγράφων αιχμαλωτίζει στη γέφυρα Τσούκας- Βουνεσίου Καρδίτσας δύο χωροφύλακες. 

  • 19 Ιουλίου: Μια ανταρτομάδα του Βάλτου Καρδίτσας δίνει σκληρή μάχη με αποσπάσματα χωροφυλάκων και στρατού στην περιοχή των χωριών Βάναρι και Βελέσι. Η μα΄χη κρατά 2 ώρες. Σοβαρές είναι οι απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες και από τις δύο πλευρές. 

  • 27 Ιουλίου: Μια ομάδα ανταρτών του δυτικού συγκροτήματος Αγράφων μπήκε στο χωριό Φανάρι και μετά από μικρή συμπλοκή αφόπλισε τον τοπικό σταθμό Χωροφυλακής. Οι αντάρτες πήραν λάφυρα 4 τόμσον και 800 σφαίρες, άρβυλα και ιματισμό. 

  • 28 Ιουλίου: Δύναμη χωροφυλακής 35 ατόμων εισέρχεται στο χωριό Φανάρι και πραγματοποιεί συλλήψεις πολιτών. Οι χωροφύλακες θα συγκρουστούν με ομάδα ανταρτών με ανεξακρίβωτες απώλειες. 

  • Αρχές Αυγούστου: Συμπλοκές πραγματοποιούνται μεταξύ αποσπασμάτων Χωροφυλακής, στρατού και ανταρτών στις περιοχές Σμόκοβο, Λουτρό, Παλιόκαστρο, Ρούσο, Μπόσκλαβο, Φανάρι και Πετρίλια. Απώλειες ανεξακρίβωτες.

  • 13 Αυγούστου: Τμήμα του Αρχηγείου Αγράφων αποτελούμενο από 45 αντάρτες χτύπησε στο ύψωμα Αφορισμένη δύναμη 55 χωροφυλάκων και παρακρατικών με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 4 και να αιχμαλωτισθούν 6. Καταλαμβάνεται οπλισμός και ιματισμός. 

Η μάχη της Ραχούλας Καρδίτσας (1947)

Στην αρχή του 1947, τον Γενάρη, τα τμήματα του ΔΣΕ του Αρχηγείου Αγράφων (ΑΑ), είχαν μια σημαντική επιτυχία που η είδησή της ξεπέρασε το χώρο της Θεσσαλίας κι έγινε γνωστή σε όλη την Ελλάδα με το όνομα η μάχη της Ραχούλας. Επρόκειτο για μια ήττα-φιάσκο του κυβερνητικού στρατού και των ιθυνόντων κύκλων του μοναρχοφασισμού στην Καρδίτσα.

Η Ραχούλα είναι ένα γραφικό χωριό χτισμένο στα ριζά του Ίταμου ανάμεσα σε δύο ομαλά αντερείσματα που κατεβαίνουν το ένα από το χωριό Καστανιά και το άλλο από την κατεύθυνση του χωριού Μαστρογιάννη. Στην ανατολική παρυφή του χωριού, λίγο πιο κάτω στη θέση Κρεμαστόμυλος, ξανοίγεται ένας μικρός καμπάκος, που φτάνει ως το χωριό Σέκλιζα, περιτριγυρισμένος από μικρούς λόφους. Η τοποθεσία αυτή μοιάζε με λεκάνη. Από αρκετές εβδομάδες στη Ραχούλα  είχαν εγκατασταθεί νύχτα-μέρα τμήματα του ΑΑ του ΔΣΕ. Το βράδυ στις 19 Γενάρη του 1947, στο χωριό βρίσκονταν μια διμοιρία. Στα γύρω υψώματα υπήρχε αρκετό χιόνι και για πολλές μέρες δεν είχαν εμφανιστεί στο χώρο αυτό τμήματα του αντιπάλου. Τη βραδιά αυτή γίνονταν ένα γλέντι στο χωριό στο οποίο συμμετείχαν και πολλοί αντάρτες σε ολιγόωρη άδεια. Με λίγα λόγια τα μέτρα ήταν χαλαρά/ Από τη διμοιρία μόνο μια προωθημένη ομάδα της υπήρχε σαν φυλάκιο στα ακρινά σπίτια του χωριού, προς την κατεύθυνση του Κρεμαστόμυλου. Αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από κάποιον πληροφοριοδότη του αντιπάλου. Βρήκε κατάλληλη την ευκαιρία να τρέξει στην πλησιέστερη βάση του κυβερνητικού στρατού και να ενημερώσει σχετικά τη διοίκησή του. Χωρίς καμιά καθυστέρηση στη διάρκεια της νύχτας, από το χωριό Ζουλευκάρι, που απέχει περίπου δύο ώρες με τα πόδια, κινήθηκε ένας πάνοπλος λόχος της 41ης Ταξιαρχίας . Κύκλωσαν τη Ραχούλα χωρίς να τους αντιληφθεί κανείς και αιφνιδίασαν το φυλάκιο του ΔΣΕ αιχμαλω΄τιζοντας καμιά δεκαριά αντάρτες ενώ οι άλλες δύο αντάρτικες ομάδες ξέφυγαν από τον κλοιό την τελευταία στιγμή και συμπτύχθηκαν έξω από το χωριό.

Τις πρωινές ώρες της 20ης, η συμπλοκή συνεχίζονταν με αραιά πυρά. Στο μεταξύ η είδηση για την αιχμαλωσία της αντάρτικης ομάδας έφθασε αστραπιαία στην Καρδίτσα. Μοναρχοφασίστες, δεξιοί παράγοντες και κυβερνητικοί αξιωματούχοι πανηγυρίζουν για το γεγονός. Κινητοποιούν κόσμο. Ανεβάζουν τους αιχμάλωτους αντάρτες σε δεκάδες και ετοιμάζουν υποδοχή-παράτα στην κορυφή της πόλης στο δρόμο από την Σεκλίζα. Για περισσότερο μπούγιο αναγκάζουν να προσέλθουν και οι μαθητές των δημοτικών σχολείων και του γυμνασίου της πόλης, με τους δασκάλους και τους καθηγητές τους. Επιτήδειοι προτρέπουν κατάλληλα να επιφυλαχθεί θριαμβευτική υποδοχή στο λόχο του κυβερνητικού στρατού για την περήφανη νίκη με ταυτόχρονο γιουχάισμα και ξυλοκόπημα των ανταρτών αιχμαλώτων. Γεμάτοι κομπασμό, έχουν στραμμένο το βλέμμα τους προς τη γέφυρα της Φαγάνας και ανυπομονούν για την άφιξη της φάλαγγας. Μάταια θα περιμένουν, η αναμενόμενη στρατιωτική μονάδα δεν έμελλε να φθάσει...

Όταν ακούστηκαν τα πρώτα πυρά μάχης από τη Ραχούλα στην Καστανιά, όπου υπήρχε τμήμα του ΔΣΕ, αμέσως σήμανε συναγερμός. Η διοίκηση του από τον τρόπο και τον τόπο που έπεφταν τα πυρά, κατάλαβε ότι η αντάρτικη διμοιρία στη Ραχούλα βρίσκεται σε κίνδυνο. Δίχως να καθυστερήσει, κινητοποίησε τις διαθέσιμες ομάδες και τις έστειλε να πιάσουν όσο γίνονταν πιο γρήγορα τα αντερείσματα που καταλήγουν στον Κρεμαστόμυλο. Πάρα πολύ ήταν το χιόνι και οι αντάρτες δυσκολεύονταν να εκπληρώσουν τη διαταγή. Όμως έφθασαν στις θέσεις τους έγκαιρα. Την κρίσιμη στιγμή πήραν επαφή με τον αντίπαλο και τον ακινητοποίησαν με καθηλωτικά πυρά. Σε λίγο καταφθάνει στο σημείο και μια ακόμα διμοιρία του ΔΣΕ με έναν ομαδικό όλμο. Καταλαμβάνουν τη θέση Κούτσουρο και περνούν σε συντονισμένη επίθεση. Μόλις έσκασαν τα πρώτα βλήματα του όλμου, οι στρατιώτες του κυβερνητικού στρατού εγκατέλειψαν τους αιχμαλώτους και τράπηκαν σε άτακτη φυγή προς τη Σέκλιζα. Τώρα βάλλονταν από παντού χωρίς να μπορούν εύκολα να φύγουν από την τανάλια του ΔΣΕ που έκλεινε. Σε μερικά λεπτά της ώρας, η αντίσταση του κυβερνητικού στρατού εξασθενίζει. Τελικά σχεδόν ολόκληρος ο λόχος αιχμαλωτίζεται. 75 στρατιώτες παραδίδονται ανάμεσά τους κι ένας ανθυπολοχαγός. Δύο ή τρεις στρατιώτες τραυματίστηκαν αλλά κατάφεραν να διαφύγουν. Στον ΔΣΕ πέρασε ολόκληρος ο οπλισμός του λόχου, ένας ασύρματος και πολλά πυρομαχικά. Οι στρατιώτες κρατήθηκαν για ακόμη 48 ώρες και επέστρεψαν χωρίς τα όπλα ή τον ιματισμό τους στη Καρδίτσα όπου προκάλεσαν τη θυμηδία των πολιτών. Από αυτούς δέκα παρέμειναν στο ΔΣΕ, ανάμεσά τους και ο ασυρματιστής του λόχου. Όσο για την μεγαλόπρεπη υποδοχή, κάποιος κυβερνητικός ανώτερος ειδοποίησε τον "τελετάρχη" και η συγκέντρωση διαλύθηκε κακήν κακώς.

Ο ΔΣΕ είχε στη μάχη της Ραχούλας 3 νεκρούς και δύο ελαφρά τραυματίες ενώ ο κυβερνητικός στρατός 8 νεκρούς και 4 ή 5 τραυματίες. Η κυβερνητική εφημερίδα Θεσσαλική Φωνή μεταστρέφοντας κατά το δοκούν τα γεγονότα γράφει την επομένη:

"Εγνώσθη χθες την εσπέραν εις την πόλιν μας ότι απόσπασμα της Ταξιαρχίας ενεργούν εις την περιοχήν Ραχούλας χθες την πρωίαν προσέκρουσεν επί πολύ υπερτέρων δυνάμεων των συμμοριτών. Κατά την συναφθείσαν μάχην οι συμμορίται υπέστησαν μεγάλας απωλείας. Εκ του αποσπάσματος ετραυματίσθησαν 4 οπλίται και εις αξιωματικός."

Ανάμεσα στους νεκρούς του ΔΣΕ καταμετράται και ο άτυχος αντάρτης Χρήστος Ψημμένος που κατάγονταν από το χωριό Μεσενικόλα ο οποίος σκοτώθηκε σε ατύχημα. Μια χειροβομβίδα του κρεμασμένη στη ζώνη του πιάστηκε από τα κλαριά ενός θάμνου και με την έκρηξη που προκλήθηκε ο αντάρτης τραυματίστηκε θανάσιμα.

Η Ραχούλα Καρδίτσας σήμερα 

Πέμπτη 15 Μαΐου 2014

Μικρό πολιτικό σποτ για τις επικείμενες Εκλογές

Κι ενώ οι υποψήφιοι έχουν πια προσδιοριστεί, οι κάλπες και οι διαδικασίες στήνονται, ο Μαρινάκης ως μια άλλη αγία έχει ήδη μιλήσει στον Χατζηνικολάου, ο Πάγκαλος έχει ρίξει την ένεσή του στο ΣΥΡΙΖΑ μιλώντας χυδαία και ο Βασίλης Βασιλικός έχει προσδιορίσει ότι μετά το Ζ (που χυδαία βάζει και η  Δούρου στις αφίσες της)  τον εκφράζει το ΠΑΣΟΚ του Καμίνη, ο Κόκκινος Φάκελος έχει να παρατηρήσει τα παρακάτω:


  • Το 2009, με το "λεφτά υπάρχουν" ο ελληνικός λαός είχε να διαλέξει ανάμεσα στην ύφεση της ΝΔ και τα λεφτά που θα μας έδινε το ΠΑΣΟΚ. Πέντε έτη μετά η εξαθλίωση καλά κρατεί και τα διλήμματα είναι ίδια: Ανάπτυξη και δουλειές (για τα αφεντικά) του ΣΥΡΙΖΑ, υπομονή και ύφεση με έξοδο στις αγορές της ΝΔ. 
  • Στην θάλασσα των υποψηφίων μόνο το ΚΚΕ μιλά και απευθύνεται ως ΚΚΕ στους ψηφοφόρους. Όλοι οι λοιποί είναι αντάρτες (για να χάνουν οι λέξεις κάθε νόημα) ή ανεξάρτητοι..
  • Μόνο ένα κόμμα μάχεται και μάχονταν μαζί με τον εργάτη και τον εργαζόμενο, απέναντι στον καπιταλισμό και την κρίση, τον φασισμό και την αυταπάτη της αναμονής του ΣΥΡΙΖΑ

Ο Κόκκινος Φάκελος ψηφίζει παντού ΚΚΕ, σε κάθε κάλπη και κάθε αναμέτρηση


Σάββατο 10 Μαΐου 2014

5η Μαίου 2014 Οδησσός

Στις 5 Μαΐου, το Κτίριο των Συνδικάτων στην Οδησσό τυλίγεται στις φλόγες από συντονισμένη επίθεση των ανδρών του Δεξιού Τομέα και του Σβόμποντα. Μέσα του έχουν καταφύγει δεκάδες αντικυβερνητικοί ρωσόφωνοι διαδηλωτές.  Η πυρκαγιά αποδίδεται σε εμπρησμό με βόμβες μολότοφ από φασίστες που στηρίζουν την κυβέρνηση του Κιέβοου. Η πυρκαγιά ξεκίνησε από τους πρώτους ορόφους του κτιρίου και πέρασε στα ανώτερα πατώματα προκαλώντας ασφυξία στους διαδηλωτές. Η πυροσβεστική είχε τεχνηέντως αποκλειστεί από τους νεο-ναζί και έφθασε στο κτίριο μόνο όταν οι πόρτες του είχαν καεί και οι νεο-ναζί εκτελέσει όσους ανέπνεαν ακόμα.

Φρικιαστικές εικόνες τις νεοναζιστικής βίας κάνουν τον γύρω του κόσμου, παρά το γεγονός ότι τα αμερικανικά και ευρωπαϊκά ΜΜΕ έχουν προσπαθήσει συστηματικά να στρεβλώσουν την πραγματικότητα. Οι νεκροί αντικυβερνητικοί και αντιφασίστες διαδηλωτές ανέρχονται στους 38. Τα αμερικανικά ΜΜΕ κάνουν λόγω για ρωσικές παραστρατιωτικές οργανώσεις ενώ τα φωτογραφικά ντοκουμέντα τους διαψεύδουν κατηγορηματικά. Ορισμένοι διαδηλωτές πηδούν από τα παράθυρα για να γλιτώσουν τις φλόγες. Οι νεο-ναζί τους χτυπούν με ρόπαλα και τους αποτελειώνουν στο έδαφος. Αργότερα η πυροσβεστική θα φθάσει. Θα ανακαλύψουν νεκρούς που έχουν πυροβοληθεί στο κεφάλι και μια έγκυο γυναίκα στραγγαλισμένη με το καλώδιο του τηλεφώνου. Πρόκειται για μια απλή εργαζόμενη του κτιρίου. Ανάμεσα στους νεκρούς βρίσκεται και ο κομμουνιστής Vadim Papura. Πήδηξε στο κενό για να γλιτώσει τις φλόγες.

«Η Ρωσία πληροφορήθηκε με αγανάκτηση το νέο έγκλημα που διαπράχθηκε στην Οδησσό και καλεί το Κίεβο και τους δυτικούς υποστηρικτές του να δώσουν τέλος στην αναρχία και να αναλάβουν τις ευθύνες τους ενώπιον του ουκρανικού λαού», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών στη Μόσχα, προσθέτοντας: «Αυτές οι τραγικές εξελίξεις (. . .) θεωρούνται από τη Μόσχα ως μια νέα ένδειξη της εγκληματικής ανευθυνότητας των αρχών στο Κίεβο, οι οποίες υποστηρίζουν τους ριζοσπάστες εθνικιστές, περιλαμβανομένου του Δεξιού Τομέα, που διεξάγει μια εκστρατεία τρόμου εναντίον όσων υποστηρίζουν την ομοσπονδιοποίηση (της Ουκρανίας) και πραγματικές τροποποιήσεις του Συντάγματος». Παράλληλα το ρωσικό κεφάλαιο ετοιμάζει τη δική του εθνικιστική ατζέντα.

Στην Ανατολική Ουκρανία το κλίμα παραμένει πολεμικό, καθώς σφοδρές μάχες διεξάγονται στην πόλη Σλαβιάνσκ της επαρχίας του Ντόνετσκ ανάμεσα σε στρατιωτικές δυνάμεις που έχει στείλει η αντιδραστική κυβέρνηση του Κιέβου, γι' αυτό που ονομάζει επιχείρηση «ανακατάληψης» της πόλης και της περιοχής, η οποία όμως συναντά μεγάλη αντίσταση από τους αντικυβερνητικούς διαδηλωτές και τις ένοπλες πολιτοφυλακές τους αλλά και απλούς ανθρώπους, που βγαίνουν στους δρόμους για να σταματήσουν τις στρατιωτικές φάλαγγες.

Την εικόνα συμπληρώνει επάξια ο βουλευτής της ουκρανικής Βρχόβνα Ράντα, ο Γιούρι Λουτσένκο, του λεγόμενου «Κινήματος της 3ης Δημοκρατίας», που όπως αναφέρει η φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Κίεβ Ποστ», έθεσε εκ νέου ζήτημα απαγόρευσης του Κόμματος των Περιφερειών και του ΚΚ Ουκρανίας.

Στις 9 Μαΐου, στην επέτειο της Νίκης κατά του Ναζισμού, το Κτίριο των Συνδικάτων "άλλαξε χέρια" μια άλλη σημαία κυματίζει επάνω του.




Κτίριο Συνδικάτων 9 Μαΐου 2014

Μέλη των νεοναζιστικών ομάδων που έκαψαν το Κτίριο των Συνδικάτων

Άνθρωποι πέφτουν από το φλεγόμενο κτίριο 
Η κηδεία του Vadim Papura

Τετάρτη 7 Μαΐου 2014

Αφιέρωμα David Alfaro Siqueiros (μέρος 2ο)

Μια διαμάχη στο εσωτερικό της Ένωσης για το αν θα σταματήσει η δημοσίευση του El Machete ή θα χάσουν τη χρηματοδοτική στήριξη των σχεδίων τους θα οδηγήσει τον Siqueiros και άλλους στην αποστασιοποίησή τους από την Ένωση. Παρά το γεγονός ότι θα αφήσει τη θέση του στο Υπουργείο Παιδείας το 1925, ο Siqueiros παρέμεινε βαθιά αναμεμιγμένος στις επαγγελματικές δραστηριότητες, της Ένωσης, καθώς και στο Κομμουνιστικό Κόμμα Μεξικού. Για αυτή του τη στάση θα φυλακιστεί και θα εξοριστεί στις αρχές του 1930.

Ο Siqueiros θα ζωγραφίσει το έργο América Tropical πάνω στο La Placita Olvera στο κέντρο του Λος Άντζελες στις 9 Οκτωβρίου 1932. Δέχθηκε κριτικές και επικρίσεις για την πολιτική και κοινωνική σημασία του. Το έργο θα ασβεστωθεί αμέσως μετά. Ογδόντα χρόνια αργότερα, το Getty Conservation Institute θα διενεργήσει εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης της τοιχογραφίας. Το έργο του Siqueiros θα γίνει ξανά προσιτό στο κοινό για τα 80ά γενέθλια του, στις 9 Οκτωβρίου, 2012. Καμία γνωστή έγχρωμη φωτογραφία του América Tropical  δεν υπήρχε από την εποχή δημιουργίας του. Έτσι οι συντηρητές χρησιμοποίησαν επιστημονικές αναλύσεις και πρακτικές αναγωγής και βελτιστοποίησης για να πάρει το έργο μορφή κοντά στο όραμα του καλλιτέχνη του.

Τα ώριμα χρόνια

Στις αρχές του 1930, συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου του πέρασε στη φυλακή Lecumberri, ο Siqueiros παράγει μια σειρά από λιθογραφίες με έντονο πολιτικό θέμα, πολλά από τα έργα του εκτίθενται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η λιθογραφία του "Κεφαλή" εκτίθεται στα 1930 στην έκθεση «Καλλιτέχνες του Μεξικού και καλλιτέχνες της Σχολής του Μεξικού" στα Delphic Studios της Νέας Υόρκης. Το έργο του γνωρίζει μεγάλη επιτυχία.

Το 1932, ηγήθηκε μιας έκθεσης και συνεδρίου με τίτλο «Διορθώσεις της Μεξικανικής Τοιχογραφίας" στην γκαλερί του ισπανικού καζίνο στο Taxco. Λίγο μετά, ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη, όπου συμμετείχε στην έκθεση"Mexican Graphic Art"  της  Πινακοθήκης Weyhe . Με μια ομάδα φοιτητών, ολοκλήρωσε επίσης μια τοιχογραφία, γνωστή ως América Tropical, το 1932, στο ιταλικό κτίριο στην Olvera Street στο Λος Άντζελες. Η ζωγραφική σε εξωτερικούς χώρους, με τους περαστικούς να μπορούν να αξιολογήσουν την δημιουργία του έργου, οδήγησε τον Siqueiros στην αναθεώρηση της μεθόδου του. Ξεκίνησε έτσι να δημιουργεί έργα με γνώμονα την πρόσληψή τους από ένα μεγάλο κοινό στο δημόσιο χώρο. Τον απασχολούσαν ζητήματα διαστάσεων, πολιτικού περιεχομένου και οπτικής.

Τελικά, ο Siqueiros θα αναπτύξει μια τεχνική τοιχογραφίας  στην οποία εμφανίσιμα στοιχεία τοποθετούνται πάνω σε ένα τοίχο με ένα ηλεκτρικό προβολέα, φωτογραφίζοντας τα πρώτα σχέδια στον τοίχο ώστε να βελτιώσει και την προοπτική του έργου. Νέα χρώματα, πιστόλια ψεκασμού, και άλλα νέα τεχνολογικά εργαλεία χρησιμοποιούνται για να φιλοξενηθούν στην επιφάνεια των σύγχρονων κτιρίων και τις εξωτερικές συνθήκες, έργα με βαθύ πολιτικό περιεχόμενο. Η τεχνική του ανθίζει στους δρόμους έως ότου απελαθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την πολιτική δράση του.

Επιστρέφει στις ΗΠΑ το 1936, ο Siqueiros, θα είναι το τιμώμενο πρόσωπο στην έκθεση σύγχρονης τέχνης στη γκαλερί του Αγίου Regis. Είναι εκεί που θα δημιουργήσει επίσης και ένα εργαστήριο πολιτικής τέχνης στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη γενική απεργία για την Ειρήνη του 1936 και την πρωτομαγιάτικη παρέλαση. Σε αυτό το εργαστήρι θα συμμετέχει και ο νεαρός τότε Jackson Pollock. Ο Siqueiros θα συνεχίσει τα επόμενα έτη τη δημιουργία πολλών γνωστών του έργων, πολλά από τα οποία θα εκτεθούν στο μουσείο μοντέρνας τέχνης. Η τέχνη του παραμένει κοντά στο λαό. Παράλληλα διδάσκει σε εργαστήρια τέχνης και τοιχογραφίας για φτωχούς φοιτητές.

Το 1938, ο Siqueiros θα ταξιδέψει στην Ισπανία όπου θα πολεμήσει με τις Διεθνείς Ταξιαρχίες ενάντια στον Φράνκο. Παράλληλα, θα γνωρίσει και θα συνεργαστεί με πολλούς πρωτοπόρους Ισπανούς καλλιτέχνες. Στο τέλος του 1938 θα επιστρέψει στο Μεξικό όπου θα συνεργαστεί με τον Ισπανό πρόσφυγα Josep Renau και την Διεθνή Ομάδα Καλλιτεχνών Πλαστικών Τεχνών στο να αναπτύξουν ένα από τα πιο διάσημα έργα του, το γνωστό "Πορτρέτο της αστικής τάξης". Το έργο αυτό αποτέλεσε προειδοποίηση για τους διπλούς εχθρούς του παγκόσμιου προλεταριάτου, τον καπιταλισμό και τον φασισμό. Παρόλα αυτά, πριν την ολοκλήρωση του έργου, ο Siqueiros οδηγήθηκε σε αυτό-εξόριση λόγω της προσπάθειας να συνδεθεί με τη δολοφονία του Λέων Τρότσκι που τότε διέμενε στο Μεξικό.

Έργα:

Πορτρέτο της αστικής τάξης 
Πορτρέτο της αστικής τάξης

América Tropical


H δολοφονία του Σωτήρη Μίχου (Ζαχαριάς)

Στα μέσα του Ιούνη του 1946, ενώ η Ελλάδα μαστίζεται από μοναρχικές παρακρατικές συμμορίες που δημιουργούν ένα κλίμα μονόπλευρου εμφυλίου, ο λαϊκός ήρωας της Καρδίτσας, Σωτήρης Μίχος (Ζαχαριάς) εγκαταλείπει την πόλη κατευθυνόμενος προς τα Άγραφα. Ο πρώην καπετάνιος της 16ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ, επιθυμεί να διαφύγει στα βουνά προκειμένου να γλιτώσει των απειλών κατά του προσώπου του, που ήξερε καλά ότι σύντομα θα γίνονταν πράξη.

Ο Ζαχαριάς, συλλαμβάνεται στο δρόμο για το βουνό από απόσπασμα της Χωροφυλακής που ενεδρεύει στο δρόμο του. Οι αρχές των μεταφέρουν στην Καρδίτσα προσπαθώντας να κρατήσουν μυστική τη σύλληψή του. Ωστόσο, το νέο μαθαίνεται και σύντομα ξεκινούν μαζικές κινητοποιήσεις για την απελευθέρωσή του. Το ΕΑΜ και οι τοπικές οργανώσεις αγωνίζονται να προλάβουν την "εξαφάνιση" του. Οι ντόπιες αρχές για να προλάβουν τα γεγονότα, μεταφέρουν τον Ζαχαριά στην Υποδιοίκηση της Χωροφυλακής Καρδίτσας που τότε στεγάζονταν στο οίκημα Ψάρρα στο τελευταίο πάτωμα. Μια ομάδα χωροφυλάκων αναλαμβάνει την εκτέλεση του εγκλήματος. Οι βασανιστές μπαίνουν στο κρατητήριο το βράδυ. Αρκετοί πολίτες της πόλης που μένουν κοντά στο κτίριο θα βιώσουν τις τελευταίες στιγμές του αγωνιστή. Ένας από αυτούς ο Τάκης Ψημμένος, μετέπειτα αντάρτης του ΔΣΕ αναφέρει στο βιβλίο του:

" Είχα ξαπλώσει να κοιμηθώ στο μπαλκόνι του σπιτιού μου που απείχε 200 μέτρα από το κτίριο της Υποδ/σης της Χωροφυλακής. Ξάφνου, την ησυχία της νύχτας διαταράσσουν μερικοί παράξενοι ήχοι. Δυνατά γκαπ-γκαπ και αδύνατα επιφωνήματα πόνου που έρχονται διαδοχικά από την κατεύθυνση αυτή. Πολλοί σηκωθήκαμε και παρακολουθούσαμε με αγωνία το μαρτύριο. Η κυκλοφορία απαγορεύεται. Για κάμποση ώρα τα βασανιστήρια και οι γογγυσμοί του βασανιζόμενου ακούγονται ταυτόχρονα. Οι πορωμένοι βασανιστές δεν βγάζουν μιλιά. Ούτε τον βρίζουν, ούτε του ζητούν να ομολογήσει κάτι. Συνεχίζουν να τον βασανίζουν έτσι στα μουλωχτά. Κάπου-κάπου κάνουν ένα μικρό διάλειμμα, προφανώς για να ξεκουραστούν. Όσο οι ώρες περνούν, όλο και πιο αραιά ακούγονται οι γογγυσμοί που βγαίνουν με δυσκολία από τον βασανιζόμενο Ζαχαριά. Προς τα ξημερώματα, ακούγεται, αραιά τώρα πια, ο κρότος από τα ρόπαλα που εξακολουθούν να πέφτουν με ορμή στο μαρτυρικό κορμί του καπετάνιου. Τελικά επικράτησε ησυχία. Τότε φαίνεται οι δήμιοι διαπίστωσαν ότι το θύμα τους ξεψύχησε και εγκατέλειψαν το κορμί του στο κρατητήριο."

Η είδηση για τη δολοφονία του Ζαχαριά μαθεύτηκε πρωί-πρωί σε όλη την πόλη. Ένας βουβός θρήνος απλώθηκε από σπίτι σε σπίτι. Παρέες- παρέες οι πολίτες της Καρδίτσας μαζεύονται σε μια βουβή πορεία. Επιτροπές ζητούν από τις αρχές να παρέμβει και να ερευνήσει ο εισαγγελέας. Άλλοι διαμαρτύρονται, άλλοι ζητούν το κορμί του νεκρού. Με μεγάλη δυσκολία ειδοποιούνται οι συγγενείς του νεκρού στα Τρίκαλα. Ο αδελφός του ζητά με επιμονή το σώμα του Ζαχαριά. Τελικά του δίδουν μια άδεια εκταφής. Οι αρχές τον είχαν παραχώσει σε ένα λάκκο δίπλα στο χωνευτήρι. Το νεκροταφείο είναι μπλοκαρισμένο από χωροφύλακες. Παρά την τρομοκρατία πλήθος κόσμου συρρέει στο χώρο. Το κατάμαυρο κορμί του νεκρού αποδεικνύει τη φρικτή του κακοποίηση. Οι συγγενείς θα υποβάλλουν μήνυση και θα ζητήσουν νεκροψία. Το αποτέλεσμά τους μιλάει για "ελαφρές επιπόλαιες αμυχές και αιτία θανάτου την καρδιακή ανακοπή". Ο Ζαχαριάς θα ταφεί μερικές ημέρες μετά παρουσία δεκάδων πολιτών. Έως σήμερα δεν έχουν αναγνωριστεί οι δολοφόνοι του.

Παρασκευή 2 Μαΐου 2014

Πίνακες του Leslie Cole

O Leslie Cole γεννήθηκε το 1910 στο Σουίντον της Βρετανίας. Σπούδασε λιθογραφία και τοιχογραφία σε ένα τοπικό κολέγιο και μετέπειτα συνέχισε τις σπουδές του στο Royal College of Art. Εξέθεσε με την ομάδα λιθογράφων Senefelder Club το 1934 μια σειρά έργων του και το 1937 ξεκίνησε να διδάσκει στο Hull College of Art.

Όταν ξέσπασε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ο Cole υπηρέτησε στην RAF, αλλά έπρεπε να εγκαταλείψει τη θέση του για ιατρικούς λόγους. Ο Cole εξακολουθεί να επιθυμεί να διδάξει, αλλά ο Sir Kenneth Clark και η συμβουλευτική επιτροπή πολεμικών καλλιτεχνών ζητούν τις υπηρεσίες του στα θέρετρα των επιχειρήσεων. Ο Cole ήδη επιτυχής το 1942 μετατίθεται στη Μάλτα, όπου είδε το τέλος της πολιορκίας της και το αποτύπωσε καλλιτεχνικά. Μετέπειτα μετατίθεται στη Βιρμανία, τη Μαλαισία, την Νορμανδία, τη Γερμανία, την Ελλάδα και το Γιβραλτάρ. Κοντά στις βρετανικές δυνάμεις θα αποτυπώσει σκηνές πολέμου αλλά και αυτές της καθημερινής ζωής των στρατιωτών.

Το 1944 αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη θέση του ως επίτιμος Αρχηγός των Royal Marines ώστε να μπορέσει να συνεχίσει το έργο του. Αργότερα στο ίδιο έτος θα σταλεί στη Σιγκαπούρη για να καταγράψει την κατάσταση των αιχμαλώτων πολέμου εκεί και στη συνέχεια επιλέγεται με άλλους τρεις για να παρακολουθήσουν και να καταγράψουν την απελευθέρωση του στρατοπέδου συγκέντρωσης Μπέργκεν- Μπέλσεν.

Το 1944 -1945 θα σταλεί στην Ελλάδα των Δεκεμβριανών όπου θα υπηρετήσει την εκεί βρετανική αποστολή. Τα έργα του αντικατοπτρίζουν μεν την βρετανική πολιτική, αποτυπώνουν δε όμορφα το κλίμα και την κατάσταση της χώρας εκείνη την εποχή. Παρά το γεγονός ότι η θεματολογία του Cole είναι εμφανώς επηρεασμένη από τον βρετανικό αντικομμουνισμό και τα μοτίβα είναι σαφώς ιδωμένα μέσα από την σκοπιά του βρετανικού επιτελείου, ωστόσο οι πίνακές του αποτελούν έξοχα έργα αποτύπωσης της ατμόσφαιρας μιας εποχής


Ηλικιωμένη γυναίκα σαβανώνει ιερέα 1945

Πρησμένα σώματα νεκρών από τις συμπλοκές του 1944 μέσα σε λάκκο 

Ταφή θυμάτων των κομμουνιστών κατά τα Δεκεμβριανά 1945 
Βρετανοί γιατροί εφαρμόζουν αγωγή κατά της ψώρας σε παιδί. 1944